جاذبه های شهر چهارمحال و بختیاری
وقتی به سفر میخواهیم برویم همیشه دنبال برترین ها و بهترین ها هستیم. سفری که خاطره ای دلنشین برایمان به ارمغان بیاورد. یکی از این مناطق زیبا شهرکرد است. مرکز چهار محال و بختیاری شهرکرد است. این استان با ۱۶٬۳۳۲ كیلومتر مربّع وسعت بیست و دومین استان کشور از نظر مساحت میباشد. استان چهارمحال و بختیاری از جمله مناطق كوهستانی فلات مرکزی ایران محسوب میشود و بین ۳۱ درجه و ۹ دقیقه تا ۳۲درجه و ۳۸ دقیقه عرض شمالی و ۴۹ درجه و ۳۰ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۲۶ دقیقه طول شرقی گرینویچ قرار دارد. این استان از شمال و مشرق به استان اصفهان، از مغرب به استان خوزستان، از جنوب به استان کهگیلویه و بویراحمد و از سمت شمال غربی به استان لرستان محدود میشود.
سفر به چهارمحال بختیاری
استان چهارمحال وبختیاری از آنجاهایی است که یکبارهم که شده به آن سربزنید.دیدنی های چهارمحال وبختیاری عبارتند از:
تالاب های استان:
تـالاب چـغاخـور:
تـالاب چـغاخـور با مساحتی بیش از 2300 هكتار در دامنه ارتفاعات برآفتاب و كلار همچون نگینی می درخشد و هر ساله پذیرای انواع پرندگان مهاجر و بومی شامل انواع مرغابی ، حواصیل ، لك لك سفید ، خروس كولی و آبزیانی چون ماهی كپور و نوعی از ماهیان گورخری است . هوای مطبوع و چشم انداز های زیبایی كه در این مكان قرار دارد آن را در ردیف یكی از مهم ترین كانون های سیاحتی استان قرار داده است. این تالاب در مسیر شهركرد – ایذه (استان خوزستان) واقع شده و با شهركرد 60 كیلومتر فاصله دارد.
تالاب گندمان:
تالاب گندمان به عنوان یكی از آبگیرهای حوزه آبریز آق بلاغ با فاصلهای نهچندان دور از تالاب چغاخور قرار گرفته است، به طوری كه بخشی از خورجی تالاب چغاخور به این تالاب سرازیر میشود. پوشش دایمی آب این تالاب در حدود 700 هكتار است. اطراف آن نیز همچون تالاب چغاخور پوشیده از مرغزاری زیباست كه معمولاً به عنوان مرتع غنی برای چرای احشام استفاده میشود. چشمههای اطراف تالاب علاوه بر آنكه مكان مناسبی برای گذران اوغات فراغت به شمار میآیند، آب تالاب را نیز تامین میكنند. از انواع پرندگان دایمی و مهاجری كه در تالاب شناسایی شدهاند میتوان به انواع مرغابیها، كوكر و آنقوت اشاره كرد.
از امكانات ویژه تفریحی و ورزشی اطراف تالاب، پرورش و نگهداری اسب و همچنین سواركاری در مرغزار پیرامون تالاب است.سنت پرورش اسب از زمانهای بسیار دور در این منطقه، بخصوص در بین قبایل بختیاری معمول بوده و نژاد ویژهای به وجود آورده است كه آمیزهای از نژاد بومی و عربی میباشد.
تالاب سولقان:
این تالاب زیبا و با شکوه در 70 کیلومتری شهرکرد در مسیر شهرکرد به ایذه قرار گرفته و دارای اکوسیستمهای زیبایی است حضور عشایر ومهاجرت و زیست پرندگان مهاجر و رویش گلهای رنگارنگ در برخی فصول سال زیبایی این مکان را چند برابر کرده.
چشمه های استان:
چشمه دیمه:
چشمه دیمه در منطقه کوهرنگ در مجاورت روستایی به همین نام که اهالی آنرا به کیکاووس از قهرمانان شاهنامه نسبت می دهند قرار دارد این چشمه سر چشمه ی اصلی زاینده رود قبل ازایجاد تونل های کوهرنگ و در 12 کیلو متری چلگرد در مجاورت روستای دیمه واقع شده و تا مرکز استان 85 کیلو متر فاصله دارد.آب این چشمه از گواراترین آبهای جهان است و خواص درمانی نیز دارد،از جمله جلوگیری از پوسیدگی دندان و درمان سنگ کلیه .
این مکان به دلیل دارا بودن فضاهای سرسبز و خرم و راه دسترسی آسفالته و سرویس بهداشتی و سکوی نشیمن اطراف خود از دیر باز به عنوان یکی از تجمع گاه های ایلات و عشایر بختیاری و گردشگران شناخته شده است .
مناظر زیبا و چشمگیر و فضاسازی اطراف چشمه ، این مکان را در ردیف زیباترین گردشگاههای شهرستان کوهرنگ قرار داده است.
چشمه کوهرنگ:
سر چشمه کوهرنگ با جریان آب بسیار زیاد از دامنه های زردكوه سرچشمه می گیرد و پس از گذر از پیچ و خم های فراوان به دریاچه سد كوهرنگ می ریزد و از تونل اول كوهرنگ وارد زاینده رود می شود. مناظر بسیار زیبای طبیعی اطراف چشمه و حضور عشایر در منطقه، زیبایی آنرا دوچندان كرده است.
چشمه برم:
جوشش چشمه های مصفای برم در مرکز شهر لردگان گردشگاهی با همین نام را به وجود آورده است . این چشمه علاوه بر تامین آب کشاورزی یکی از سر شاخه های کارون به حساب می آید و چشم انداز زیبایی را برای شهر لردگان به وجود آورده است . اطراف این چشمه به صورت پارکی جهت تفریحی وتفرج وگذراندن اوقات فراغت اهالی شهر و گردشگران فضای سبز فراهم آمده است.
چشمه مولا و سرداب:
چشمه مولا و چشمه سرداب با فاصله نسبتا نزدیك به هم، به ترتیب در مجاورت روستای آلیكوه و رستم آباد از توابع شهرستان اردل، از چشم اندازها و مناظر بسیار زیبایی برخوردارند و هر روز به ویژه روزهای تعطیل پذیرای صدها گردشگر و مسافر از نقاط مختلف می باشند. فاصله این نقاط تا شهركرد حدود 120 كیلومتر می باشد.
چشمه سیاسرد :
چشمه سیاسرد در 5 كیلومتری شهر بروجن قرار گرفته است. هوای خنك و مطبوع و درختان زیبا و كهنسال اطراف این چشمه مكانی بسیار زیبا برای تفرج و استراحت ساكنین شهر بروجن و سایر گردشگران به وجود آورده است؛ به طوری كه همه روزه و به ویژه در روزهای تعطیل، این مكان شاهد گشت و گذار تعداد زیادی از مسافران و گردشگران می باشد. فضاسازی های مناسب و سهل الوصول بودن، میل به بازدید از این گردشگاه را دوچندان كرده است.
مناطق حفاظت شده:
تنگ صیاد:
این منطقه 21600 هکتار مساحت دارد و پارک ملی تنگ صیاد را با وسعتی معادل 5400 هکتار در دل خود جای داده است دستیابی به منطقه از طریق محور شهرکرد-اصفهان میسر است تنگ صیاد بعلت داشتن تپه ماهورهای وسیع زیستگاه مناسبی جهت گونه قوچ و میش است کوهستانهای جنوب منطقه دارای صخره های صعب العبور است و زیستگاه پلنگ کل و بز می باشد از دیگر جانوران منطقه می توان گرگ-روباه-شغال-کفتار-کبک دریکبک چیل-تهو و عقاب را نام برد.
سبز کوه:
این مـنطـقه ی زیبا با وسعتی در حدود 62000 هکتار در ســه شهرستان بروجن، لردگان و عمدتا اردل واقع است . و دارای اکوسیستم های ویژه و و چشم اندازهای طبیعی و مرتعی و جنگلی و کوهستانی می باشد آبشارهای پر آب چون تنگ زندان زیبایی منطقه را دو چندان کرده است این منطقه دارای سه نوع آب و هوا است که به تبع آن جانورانی چون پلنگ ،خرس قهوه ای،سنجاب بلوطهای غرب ایران،کل،بز و کبک دری در این منطقه زندگی می کنند.
آبشار های استان:
آبشار دره عشق: آبشار دره عشق در منطقه مشایخ شهرستان اردل مجاور روستای دره عشق و در 1300 کیلو متری شهرکرد قرار دارد، این آبشار با سرعت زیاد از دل کوه بیرون می جهد و یکصد متر ارتفاع دارد و در کنار این آبشار رود کارون به آرامی جاری است و در ترکیب با انارستان و شالیزارهای روستای دره عشق و دورک اناری فضای شگفت انگیزی را بوجود آورده است.
آبشار آتشگاه:
این آبشار در یكصد و نود كیلومتری شهركرد و چهل كیلومتری شهر لردگان بعد از روستای میلاس و سردشت در دره ای روح افزا و دلگشا به طول دو كیلومتر در بالا دست روستای كوچك آتشگاه قرار گرفته است روستای آتشگاه که خاطرات سرداران ایلامی را به یاد می آورد دره ای تنگ و زیبا با خصوصیات بکر و طبیعی است در میان دره نهر خروشانی جاری است و سنگهای آهکی و گچی و درختان کهن سال گردو چنار و بلوط و زبان گنجشک پیرامون آنرا فرا گرفته، مسیر این آبشار از سرچشمه تا اتصال به رود خانه خرسان و فضای سرسبز و بی نظیری از انواع درختان و گیاهان جنگلی فرا گرفته است. شیب زیاد و پستی و بلندی های دره بطول 3 کیلو متر ، آبشار های متعدد كوچك و بزرگی را ایجاد كرده است که در فاصله 200 متری 2 آبشار بزرگ خود نمایی می کنند پیوند عناصر زیبای طبیعی چون دره ، سبزه زار و اقلیم مناسب ، فضای بسیار فرح بخشی را جهت تفرج و گشت و گذار در این مكان فراهم می آورد. سراسر بهار و تابستان این آبشار قابل مشاهده است.
آبشار تونل کوهرنگ:
این تونل در سال 1322 جهت انتقال قسمتی از آب چشمه کوهرنگ و چشمه های مجاور به زاینده رود در چلگرد ساخته شد.تلاش برای انتقال آب به ازمنه بسیار دور بر می گردد . در دوران صفویان تلاش برای ایجاد شکاف در کوه کارکنان وانتقال آب ، راه به جایی نبرد . آثار این تلاش و شکاف هنوز بر پیکره ی کوه کارکنان پیداست.
پارکهای جنگلی استان:
پارک جنگلی پروز:
در 50 كیلومتری لردگان، گردشگاه زیبای پروز با طبیعت بهشتی خود در امتداد دره ای سرسبز قرار گرفته است. فضای دنج و خلوت، سایه سار درختان بلند و قد كشیده این پارك، چشمه های زلال متعدد، به علاوه شالیزارهای پراكنده و درختان جنگلی اطراف، تصویری زیبا از طبیعت خداوندی را جلو چشم هر بیننده ای به نمایش می گذارد. به طوری كه كمتر گردشگر و بازدید كننده ای است كه با یك بار دیدن، میل بازدید مجدد در دلش موج نزند.
غار های استان:
غار یخی چما:
در فاصله 25 كیلومتری چلگرد در نزدیكی روستای شیخ علیخان، یكی از نادرترین و اعجاب انگیزترین غارهای منطقه به نام غار یخی چما با قندیل های فراوان یخی واقع شده است. از زیر یخ های این غار، چشمه ای با آب سرد در جریان است كه نهایتا به سد كوهرنگ می ریزد. قرار گرفتن در دره های عمیق و انباشت حجم برف های چندین ساله در این مكان سبب شده قندیل های یخ و توده های عظیم برف به صورت دائمی و در تمام فصول سال باقی بمانند.
غار سراب:
غار سراب در 56 كیلومتری جنوب غربی شهركرد و حدود 7 كیلومتری شهر باباحیدر در مسیر دره ای زیبا، در مجاورت روستای امیدآباد قرار گرفته است. این غار شگفت انگیز دو دهانه دارد و به دلیل وجود موانع طبیعی بیش از 600 متر از آن قابل دسترسی نیست. از یكی از دهانه های غار، آبی خروشان و خنك بیرون می آید. ارتفاع سقف غار در بعضی از نقاط به 15 متر می رسد. در دالان طویل غار قندیل های آهكی زیبا به وفور وجود دارد.
غار خراجی:
در حد فاصل روستای شمس آباد به خراجی که تنگ خراجی نامیده میشود تعدادی غار و پناهگاه سنگی وجود دارد که آثار متعلق به ادوار پالئولتیک در آنها شناسایی شده است.
حاشیه رودخانه کارون:
بیشتر مساحت استان چهار محال و بختیاری را سر چشمه های کارون تشکیل می دهند که از اتصال سر شاخه های فرعی و اصلی مانند آبهای کوهرنگ-بازفت-کیار-ونک و رود خانه های مار بره -خرسان-آقبلاق-سولگان وسمیرم به وجود آمده و از مرکز تا جنوب و غرب منطقه را در بر میگیرد.
حاشیه رودخانه زاینده رود:
تمامی مسیر حاشیه زاینده رود از سامان تا قراقوش (نزدیک سد زاینده رود) دارای مناظر زیبا و چشم نواز است.
این مسیر بدلیل وجود مجموعه های تفریحی در محل پل زمان خان شرایط اقلیمی مناسب و دسترسی نزدیک به مرکز استان و شهرهای استان اصفهان همیشه مورد توجه گردشگران بوده است در انتهای این مسیر سد و دریاچه زاینده رود و جود دارد که به نوبه خود زیباست در این مسیر زاینده رود هنوز از مناطق صنعتی عبور نکرده و رنگ آبی و تمیز آب همراه با هوای مطبوع و باغات سرسبز اطراف آن بسیار دلپذیر است.
پیست اسکی چلگرد:
این پیست یکی از شناخته شده ترین پیست های اسکی واقع در زاگرس است . این پیست در شهر چلگرد در مجاورت تونل اول کوهرنگ در قسمت شرقی کوه کارکنان قرار گرفته است و طول آن حدود 800 متر با شیب 20% می باشد . این پیست دارای سه محوطه ی تفکیک شده جهت خانواده،آقایان و خانمها بوده و به دلیل طولانی بودن فصل سرما و آرامش اکثر روز ها در تمام فصل زمستان قابل استفاده است.
دشت لاله های واژگون:
این دشت زیر پوششی رنگارنگ از لاله های سرخ رنگ و واژگون ، در 12 کیلو متری چلگرد ودر نزدیکی روستای بنواستکی کوهرنگ آرمیده است . هوای لطیف ،سبک وپاک دشت و پوشش گیاهی بسیار غنی و ارزشمند آن چشم دل هر بیننده ای را می نوازد.
شکار:
این منطقه 21600 هکتار مساحت دارد و پارک ملی تنگ صیاد را با وسعتی معادل 5400 هکتار در دل خود جای داده است دستیابی به منطقه از طریق محور شهرکرد-اصفهان میسر است تنگ صیاد بعلت داشتن تپه ماهورهای وسیع زیستگاه مناسبی جهت گونه قوچ و میش است کوهستانهای جنوب منطقه دارای صخره های صعب العبور است و زیستگاه پلنگ کل و بز می باشد از دیگر جانوران منطقه می توان گرگ-روباه-شغال-کفتار-کبک دریکبک چیل-تهو و عقاب را نام برد.
کوه نوردی:
زرد کوه بختیاری با ارتفاع 4500 متر از سطح دریا.
ماهی گیری:
حوزه آبریز زاینده رود با مساحتی حدود 3200 کیلومتر مربع از قسمت شرق سلسله جبال زاگرس شروع و پس از طی مسافتی در حدود 360 کیلومتر در جلگه اصفهان به باتلاق گاوخونی می ریزد.
بیش از 90 کیلو متر از رودخانه زاینده رود دو قسمت تشکیل دهنده و تغذیه کننده آن در محدوده استان چهار محال و بختیاری قرار دارد.
سر چشمه زاینده رود در دامنه شمال شرقی زرد کوه در جنوب روستای دیمه ودر فاصله 11 کیلومتری تونل های کوهرنگ است که در فاصله یک متری به موازات آب کوهرنگ جریان می یابد و قبل از اتصال به آن به شاخه دیگری به نام خربه متصل می شود البته آب خربه از کوه کفت برد در شرق زرد کوه سرچشمه می گیرد و با پیشروی در جهت شمال به جنوب نزدیک روستای قلعه سبزی با رودخانه دیمه یکی شده وارد آب کوهرنگ می شود نوع بستر اصلی این رودخانه قلوه سنگی است.
فضاهای عشایری:
کـوچ در نـزد عـشـایـر بختیاری زمان و آداب خود را دارد به طور متوسط 15 تا 20 روز طول میکشد تا عشایر بختیاری از قشلاق به ییلاق و بالعکس برسند در بین راه در ایل راهها ،عشایر تور کوچ برگزار می کنند. در فصل بهار و تابستان زمان ییلاق آیینها و مراسم تور کوچ بطور کامل برگزار می گردد عشایر در بین راه هر جا به آب و علفزاری برخورد کنند ساعاتی را در آنجا سپری می کنند و مجددا آهنگ سفر میکنند کوچ با همه دلتنگی ها و غروب های غمبارش به امید رسیدن به چراگاهی مناسب ادامه می یابد.
آثار سنگی صخره ای:
برد گوری ها :بردگوری ها (سنگ گبری ها) قدیمی ترین آثارسنگی استان می باشند کهبه دوره ی ماد تا پایان دوره ی ساسانیان تعلق دارد . در دین زردتشت به علت اعتقادبه مقدس بودن خاک از دفن کردن اجساد خودداری نموده و آنها را در محفظه های از سنگ که استودان ( استخواندان ) نامیده میشود ودر اصطلاح بختیاری به آنها بردگوری ( سنگ گبری ) اطلاق می شود ، قرار دارند .
در خطه بختیاری در دل صخره ها و یا سنگهای عظیم فضاهایی با متوسط طول 30/3 و ارتفاع 20/1 متر ایجاد می کردند. این آثار به گونه ای تکی و یا چند تایی حفر گردیده و بیانگر فرهنگ تدفین در طول بیش از 1500 سال در منطقه و نفوذ مذهب زرتشت و پیروان آن در این خطه هستند.
نقوش برجسته سنگی:
شیرین او و الگی در روستای بازفت مربوط به دوره الیما ییان.
طاق سنگی ها:
مجموعه طاق های سنگی جونقان که به خان اوی به معنی کاروان سرای آبی معروف و در گویش ترکی محلی خان اوی به معنی خانه خان است در فاصله ی 8 کیلومتری جنوب جونقان و در ابتدای دره ی تنگه ی درکش ورکش (مسیر شهرکرد – اردل) با شیوه ای خارق العاده به صورت خشکه چین و با استفاده از روش نخ کشی به شکل گهواره ای باز با نمای هلالی ساخته شده و از اهمیت خاص برخوردار است. این طاقهای قوسی تا عمق 7 متر، ارتفاع دو و نیم متر و عرض سه متر ساخته شده که طی قرون متمادی در برابر زلزله های فراوان و سایر عوامل طبیعی تخریبگر مقاومت نموده است .این اثر در مدخل راه باستانی تنگ درکش ورکش به عنوان کاروانسرا-پاسگاه-راهدارخانه جاده ها مورد استفاده قرار می گرفته قدمت این بنا در زمان ساسانی تا ایلخانی بوده است.
کتیبه های مشروطیت
این کتیبه از دو قسمت مجزا تشکیل شده ولی متن آنها بهم پیوسته است این کتیبه به دستور سردار ظفر بختیاری در محل تفرجگاه پیر غار روستای ده چشمه شهرستان فارسان به فاصله 40 کیلومتری شهرکرد ساخته شده است متن آن مجملی از واقعه مشروطیت و نقش سرداران و سواران بختیاری در آن واقعه ملی است کتیبه اول این گونه شروع می شود:
چنین گوید حاجی خسرو خان سردار ظفر که در سنه 1324 آزادی خواهان ایرانی از مقام سلطنت تقاضای مشروطه نمودند مظفرالدین قاجار طاب اله ثراه حکم مشروطیت را دست خط و بعد از اندک زمانی به رحمت ایزدی پیوست. متن در کتیبه دوم اینگونه ادامه می یابد:
در طهران پس از جنگ زیاد داخل شهر شدند محمد علی شاه در شمیران بودند همین قدر که تهران اشغال گردید به سفارت روس پناهنده شد.
شیر سنگی:
بختیاری ها برای پاسداشت جنگاوران و دلاوران خود بر روی قبر آنان مجسمه ای تراشیده از سنگ و به شكل شیر با نقوشی از اسب و شمشیر قرار می دادند. این نقوش هر كدام معنا و مفهوم خاص خود را دارد. شیر سنگی بر روی قبور دلاوران و جوانان بختیاری یادآور تاریخ پرحادثه و فراز و نشیب گذشته این ایل است. قدیمی ترین شیر سنگی موجود در استان مربوط به دوره صفوی است.
کاروان سرای شلیل:
این کاروانسرا که ابتدا در مسیر جاده خوزستان و در نزدیکی پل شلیل و پل مروارید ساخته شده در دوره پهلوی اول مورد بازسازی قرار گرفته مصالح بکار رفته در آن سنگ لاشه -سنگ تراش و سقف آن مسطح است در دوره پهلوی اول و پس از کشتار سربازان دولتی اعزامی به خوزستان بدست عشایر بختیاری از این بنا بعنوان پاسگاه انتظامی عشایری نیز استفاده می شده است.
لوح عیلامی:
قدیمیترین کتیبه مکشوفه استان آجرنوشته عیلامی به طول24و پهنای15وقطر 8 سانتیمتر و دارای 26 سطر به خط میخی وزبان عیلامی متعلق به1110ق.م که درقله افغان سال 1375کشف شد.
محوطه های باستان شناختی (بافتهای روستایی):
روستای سرآقاسید:
روستای شگفت انگیز سر آقا سید دارای قابلیت معماری پلکانی بسیار ارزشمند است این روستا دارای دو هزار نفر جمعیت و در فاصله 140 کیلومتری شهرکرد قرار دارد خانه ها تماما با خشت ساخته و معماری به صورت پلکانی فشرده می باشد به طوری که پشت بام منزل پایین به منزل حیاط منزل بالایی است روستای سر آقا سید از نظر فرهنگ پوشاک گویش و آداب و رسوم تقریبا دست نخورده است این روستا علاوه بر معماری زیبا دارای چشمه سارها، باغات میوه و طبیعت سرشار از زیبایی منحصر به فرد در استان است.
منبع: تالاب
مطلب قبلیجاهای دیدنی بندر بوشهر
مطلب بعدیمکانهای دیدنی خوزستان