دشت لار؛ مسیرهای دسترسی، و مکان های دیدنی این دشت بکر و زیبا

دشت لار یکی از زیباترین و بکرترین دشت های ایران است که در مرز دو استان تهران و مازندران قرار دارد. این دشت سرسبز و دیدنی، تنها چند کیلومتر با تهران فاصله دارد و به همین دلیل یکی از محبوب ترین مقاصد طبیعت گردی برای ساکنان پایتخت و گردشگران محسوب می شود. دشت لار به دلیل اهمیت طبیعی و زیست محیطی خود، با نام پارک ملی لار نیز شناخته می شود و به عنوان منطقه ای حفاظت شده و شکار ممنوع تحت نظر سازمان محیط زیست قرار دارد.

دشت لار کجاست؟

دشت لار در دامنه های باشکوه قله دماوند واقع شده و چشم اندازهای خیره کننده ای از مرتفع ترین قله ایران به بازدیدکنندگان ارائه می دهد. فاصله تهران تا دشت لار حدود ۷۰ کیلومتر است که همین نزدیکی باعث شده بسیاری از علاقه مندان به طبیعت، آخر هفته ها برای یک سفر کوتاه و لذت بخش راهی این منطقه شوند.

از نظر تقسیمات کشوری، بخش شمالی و شمال شرقی دشت لار در بخش لاریجان شهرستان آمل (استان مازندران) و بخش جنوبی و جنوب غربی آن در لواسانات شهرستان شمیران (استان تهران) قرار گرفته است. این موقعیت ویژه باعث شده دشت لار پلی طبیعی میان دو استان سرسبز شمالی و پایتخت باشد.

دشت لار از چهار سمت با جاذبه های طبیعی احاطه شده است:

• از شمال به کوه های شهرستان نور مازندران
• از شرق و شمال شرقی به کوه دماوند
• از جنوب شرقی به ایرا، شهرستان دماوند و پلور
• از جنوب به روستاهای زیبای افجه، امامه و لواسان بزرگ
• و از غرب به خاتون بارگاه و گرمابدر

این موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد، دشت لار را به یکی از جذاب ترین مقاصد طبیعت گردی در ایران تبدیل کرده است.

پوشش گیاهی و جانوری دشت لار

دشت لار از غنی ترین و متنوع ترین زیست بوم های ایران است و به دلیل شرایط آب وهوایی خاص و موقعیت جغرافیایی، میزبان گونه های فراوانی از گیاهان و جانوران است. این دشت زیبا که در دامنه های جنوبی قله دماوند قرار دارد، نه تنها یک مقصد گردشگری محبوب است، بلکه به عنوان یک منطقه حفاظت شده اهمیت زیست محیطی بالایی دارد.

پوشش گیاهی دشت لار بسیار متنوع است و گیاهان دارویی، خوراکی و مرتعی بخش مهمی از آن را تشکیل می دهند. گونه هایی مانند گون، خرگوشک، آویشن کوهی، شنگ، لواش، سیرک یا تلم، پیازک، قارچ وحشی، کاسنی، گلپر، شیرین بیان، باریجه، چای کوهی، بارهنگ و والک در این دشت و ارتفاعات اطراف آن به وفور یافت می شوند.

بهار که از راه می رسد، دشت لار به فرشی از گل های رنگارنگ تبدیل می شود؛ گل های زنبق وحشی بنفش و ارغوانی، شقایق های سرخ و گل های زرد مرغک چشم اندازی خیره کننده ایجاد می کنند. این تنوع گیاهی موجب شده که دشت لار به یکی از بهترین مناطق برای زنبورداری و پرورش زنبور عسل تبدیل شود. زنبورداران از اوایل خردادماه تا اواخر شهریور کندوهای خود را به این دشت می آورند تا از شهد غنی گل های آن بهره ببرند.

دشت لار علاوه بر گیاهان متنوع، پناهگاهی برای گونه های مختلف جانوری نیز هست. در رودخانه ها و دریاچه لار می توان قزل آلای خال دار قرمز که یکی از گونه های ارزشمند و تحت حفاظت را یافت.

همچنین جانورانی مانند بزمجه، مارمولک، روباه، گرگ، خرس قهوه ای، پلنگ، گراز، کل و بزکوهی، قوچ و میش، آهو، موش صحرایی، قورباغه، لاک پشت، واشه، شهباز، عقاب، کبک، کبک دری و خفاش در این منطقه زندگی می کنند.

دو گونه مار سمی کمیاب، یعنی افعی دماوندی و افعی البرزی نیز از گونه های اندمیک (بومی) دشت لار به شمار می روند و اهمیت زیستی ویژه ای دارند.

مطلب مشابه: راهنمای سفر به شمال؛ بهترین زمان و معرفی بهترین مکان های گردشگری شمال

مسیرهای دسترسی به دشت لار

برای رسیدن به دشت لار چند مسیر اصلی وجود دارد که هرکدام ویژگی های خاص خود را دارند. انتخاب مسیر بستگی به نقطه شروع شما، فصل سفر و حتی داشتن مجوزهای لازم دارد.

• مسیر جنوبی – از طریق لواسان بزرگ و گردنه ایرا: یکی از محبوب ترین راه ها برای رسیدن به دشت لار، مسیر لواسان بزرگ است. در این مسیر باید ابتدا به روستای ایرا بروید. برای رسیدن به ایرا، باید از لواسان خارج شوید و از روستاهای برگ جهان و نیکنام ده عبور کنید. همچنین می توانید از مسیر جاجرود حرکت کرده و پس از گذر از کنار سد لتیان و عبور از روستاهای رسنان و چهارباغ، خود را به روستای کلان و سپس ایرا برسانید. این راه شما را تا پاسگاه محیط بانی قوشخانه، در ورودی جنوبی پارک ملی لار هدایت می کند.
• مسیر شرقی – از طریق جاده آبعلی و پلور: دومین مسیر، از جاده آبعلی و شهر پلور آغاز می شود. در این مسیر باید از سه راهی پلور حرکت کنید و تا پاسگاه محیط بانی دلیچای در ورودی شرقی پارک ملی لار ادامه دهید. مزیت این مسیر این است که تا دروازه ورودی پارک، جاده آسفالت است و عبور از آن به راحتی امکان پذیر خواهد بود.
• مسیر غربی – از طریق گرمابدر و فشم: مسیر سوم از روستای گرمابدر، از توابع شهرستان شمیرانات در نزدیکی فشم شروع می شود. این مسیر به سمت غرب پارک ملی لار راه دارد و اغلب توسط دامداران محلی و عشایر استفاده می شود. توجه داشته باشید که برای عبور از این مسیر باید از پاسگاه شکاربانی گرمابدر مجوز دریافت کنید.

مطلب مشابه: جاهای دیدنی ساری؛ 20 مکان گردشگری طبیعی شگفت انگیز در ساری

مسیر دشت هویج به دشت لار

یکی از مسیرهای جذاب و کمتر شناخته شده برای رسیدن به دشت لار، مسیری است که از دشت هویج در روستای افجه می گذرد. این مسیر که بیشتر یک راه مالرو محسوب می شود، از طریق روستای افجه در لواسان کوچک آغاز شده و شما را به قلب پارک ملی لار می رساند.

در ابتدای راه، از دشت سرسبز و دیدنی هویج افجه عبور می کنید. سپس مسیر به گردنه افجه به شم می رسد و در ادامه شما را به منطقه ای به نام دشت لار کوچک هدایت می کند؛ جایی که محلی ها آن را لار خشک یا قُلقُلک می نامند.

پس از عبور از لار کوچک، باید از رودخانه ای زلال گذر کنید و از رشته کوه های میانی بالا بروید. در نهایت با پشت سر گذاشتن این ارتفاعات، به کوه کافِر راه و سپس به دشت لار بزرگ خواهید رسید؛ منطقه ای که اهالی محلی از آن با نام مرغسر یا مرغزار یاد می کنند.

جالب است بدانید که این مسیر، قدیمی ترین راه دسترسی به دشت لار است و از گذشته های دور دامداران افجه برای رساندن دام های خود به چراگاه های دشت لار از همین مسیر استفاده می کردند. فاصله افجه تا لار کوچک (لار خشک) حدود ۸ کیلومتر و تا مرغسر یا لار بزرگ تقریباً ۱۸ کیلومتر است.

هوای دشت لار

دشت لار به دلیل قرار گرفتن در دامنه های جنوبی قله دماوند یکی از خوش آب وهواترین مناطق ییلاقی ایران است. این دشت زیبا در فصل های گرم سال، با آب وهوایی خنک و مطبوع، به مقصدی محبوب برای گردشگران تبدیل می شود. بسیاری از طبیعت گردان برای فرار از گرمای تابستان به دشت لار سفر می کنند تا از هوای پاک، مناظر چشم نواز و آرامش بی نظیر این منطقه لذت ببرند.

بهار و تابستان بهترین زمان برای تجربه هوای دشت لار است؛ در این ماه ها نسیم خنک کوهستانی و خنکای دلپذیر ارتفاعات، محیطی ایده آل برای پیک نیک، عکاسی و طبیعت گردی فراهم می کند. همین شرایط جوی باعث شده است که دشت لار به یکی از زیباترین و پرطرفدارترین مسیرهای طبیعت گردی ایران تبدیل شود و هر ساله میزبان شمار زیادی از مسافران و علاقه مندان به گردش در دل طبیعت باشد.

مطلب مشابه: مکان های دیدنی گلوگاه در مازندران؛ ترکیبی از جاذبه های طبیعی و تاریخی

جاذبه های دیدنی

دشت لار با مناظر طبیعی بی‌نظیر خود، از جمله شقایق‌های وحشی، کوه‌های مرتفع، رودخانه‌های زلال و آبشارهای خروشان، یکی از جذاب‌ترین مناطق طبیعت‌گردی ایران به شمار می‌رود. در ادامه، به معرفی دقیق‌تر این دیدنی‌های منحصر به فرد و فرصت‌های گردشگری دشت لار می پردازیم.

شقایق های دشت لار

یکی از زیباترین و مشهورترین جاذبه های دشت لار، گل های سرخ و چشم نواز شقایق است. هر ساله با آغاز فصل بهار، این دشت بکر و وسیع با شقایق های قرمز پوشیده می شود و منظره ای شگفت انگیز خلق می کند؛ گویی دشت لار ردایی از حریر سرخ بر تن کرده است.

این چشم انداز دلربا باعث شده که دشت لار به نام «دشت شقایق های وحشی» نیز شناخته شود. دیدن دشتی سرسبز که با گل های شقایق رنگین شده، تجربه ای فراموش نشدنی برای هر طبیعت دوست است.

اگر می خواهید دشت لار را در زیباترین و رویایی ترین حالتش ببینید، بهترین زمان سفر فصل بهار است؛ زمانی که این دشت بهشتی زیر پرچمی از رنگ سرخ شقایق ها قرار می گیرد و هر بیننده ای را مسحور خود می کند.

کوه ها و ارتفاعات دشت لار

دشت لار تنها به دشت های پهناور و گلزارهای رنگارنگش محدود نمی شود؛ این منطقه به دلیل وجود کوه ها و ارتفاعات متعدد، چشم اندازی باشکوه و منحصربه فرد دارد. قله ها و یال های مرتفعی که همچون نگهبانانی استوار اطراف دشت لار را فرا گرفته اند، نه تنها به زیبایی این دشت افزوده اند، بلکه فرصتی عالی برای کوهنوردان و طبیعت گردان فراهم کرده اند.

از میان مهم ترین قله های دشت لار می توان به دیو آسیاب، یخ کمر، گل زرد، پهنک، زرشکی، کمردشت، نمک کوسر، سیاه چال، آرو برارو، اسب کلک، کافر راه و کبود اشاره کرد که هرکدام جذابیت خاص خود را دارند.

در بخش جنوبی دشت لار، قلل معروفی همچون مهرچال، آتشکده، ریزان، سیاه چال و ماز خودنمایی می کنند. همچنین در جبهه شمال شرقی، کوه های خنسک و شادکوه قرار گرفته اند که چشم اندازی بی نظیر به این دشت هدیه می دهند.

وجود این ارتفاعات متنوع باعث شده دشت لار به یکی از محبوب ترین مقاصد برای علاقه مندان به کوهنوردی و صعودهای ماجراجویانه تبدیل شود؛ جایی که می توان طبیعت بکر و مناظر کوهستانی را در کنار آرامش یک دشت وسیع تجربه کرد.

مطلب مشابه: نگاهی به جاده چالوس و مسیر دسترسی به آن (20 مکان دیدنی در این جاده)

رودهای دشت لار

دشت لار نه تنها به دلیل دشت های سرسبز و کوه های باشکوهش مشهور است، بلکه به واسطه رودخانه های پرآب و زلالش نیز اهمیت فراوانی دارد. از دل کوه های اطراف دشت لار، رودهایی جاری می شوند که همچون شریان های حیاتی، این دشت را آبیاری و سیراب می کنند و به سرسبزی و طراوت آن جان می بخشند.

از میان رودهای مهم دشت لار می توان به لار، دیو آسیاب، سفیدآب، ورارود، الرَم، چهل بره، آب امام پهنک و آب سیاه چال اشاره کرد. هر یک از این رودها در مسیر خود مناظر چشم نوازی خلق کرده و زیستگاهی مناسب برای گونه های گیاهی و جانوری منطقه فراهم کرده اند.

در میان این رودها، رود لار شهرت بیشتری دارد؛ رودی که با آب زلال و پرخروش خود به قلب دشت می ریزد و در نهایت به سد لار می رسد. این سد که بر روی رود لار احداث شده، یکی از منابع مهم تأمین آب برای تهران و مناطق اطراف به شمار می رود.

آبشار سفیدآب در دشت لار

یکی از جاذبه های طبیعی و دیدنی دشت لار، آبشار سفیدآب است که به نام آبشار قو نیز شناخته می شود. این آبشار زیبا و خروشان در انتهای دره سفیدآب واقع شده است، دره ای که محل قشلاق دامداران و عشایر منطقه به شمار می رود.

وجود این آبشار در دل دشت لار، باعث شده تا منطقه سفیدآب به یکی از نقاط محبوب طبیعت گردان و کوهنوردان تبدیل شود. صدای آرام بخش آبشار و منظره سرسبز اطراف آن، تجربه ای فراموش نشدنی برای بازدیدکنندگان فراهم می کند.

دریاچه و سد لار

سد و دریاچه لار از جاذبه های شاخص و دیدنی منطقه وسیع دشت لار به شمار می روند. اگرچه این سد در محدوده پارک ملی لار قرار ندارد، اما یکی از نقاط طبیعی مهم استان مازندران است که گردشگران زیادی را به خود جذب می کند.

سد لار که در سال ۱۳۶۱ احداث شده است، بخشی از آب رودخانه لار را برای تأمین آب آشامیدنی و کشاورزی تهران انتقال می دهد و بخشی دیگر از آن پس از عبور از منطقه پلور به رودخانه هراز می ریزد. علاوه بر این، آب سد لار در تولید انرژی برق نیز به کار گرفته می شود.

بسیاری از مسافران و طبیعت گردان تعطیلات خود را در کنار طبیعت زیبای دشت لار و دریاچه سد سپری می کنند و به فعالیت هایی مانند ماهی گیری، قایق سواری و پیاده روی می پردازند. همچنین، دوچرخه سواری در اطراف دریاچه سد لار طرفداران زیادی دارد و یکی از بهترین مسیرهای دوچرخه سواری در ایران به شمار می رود.

شایان ذکر است که اولین مسابقه ماهی گیری پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۷۹ در دریاچه سد لار برگزار شد و از سال ۱۳۷۳ تاکنون هر سال این مسابقات به طور منظم برگزار می شود. فصل مجاز صید ماهی در دریاچه لار از اول خرداد آغاز شده و تا شهریور ادامه دارد. علاقه مندان برای شرکت در این فعالیت تفریحی باید پروانه ویژه صید روزانه را از واحدهای محیط زیست قوشخانه، پلور یا دلیچای دریافت کنند.

مطلب مشابه: آبشار شاهاندشت مقصد طبیعی گردشگری در نزدیکی تهران

زندگی عشایر در دشت لار

در دشت لار علاوه بر مناظر طبیعی بی نظیر، جمعیتی از عشایر مهمان نواز و مهربان نیز زندگی می کنند. این عشایر که عمدتاً از شهرهای ورامین و پیشوا در استان تهران هستند، هر ساله با آغاز فصل گرم تابستان به دشت لار کوچ می کنند تا از هوای پاک و مراتع سرسبز این منطقه بهره مند شوند.

دشت لار به عنوان منطقه ای ییلاقی برای این عشایر شناخته شده و آن ها بخشی از زندگی و فرهنگ خود را در این طبیعت زیبا می گذرانند. اگر به این منطقه سفر کنید، فرصتی خواهید داشت تا با نحوه زندگی سنتی و آداب و رسوم عشایر دشت لار آشنا شده و لحظاتی خاطره انگیز در کنار این مردمان صمیمی و مهربان سپری کنید.

اقامتگاه و کمپینگ در دشت لار

برای تکمیل تجربه گردشگری در دشت لار، می توانید شب را در دل طبیعت بگذرانید و کمپ خود را برپا کنید. البته این کار نیازمند داشتن تجهیزات مناسب و تجربه کافی برای اقامت در فضای باز است. همچنین توصیه می شود همراه با افراد حرفه ای و آشنا به شرایط طبیعت اقدام کنید تا سفری ایمن و خاطره انگیز داشته باشید.

از طرفی، به دلیل حفاظت ویژه از محیط زیست دشت لار، برپایی کمپ و اقامت در طبیعت مستلزم هماهنگی با محیط بانی دشت لار است تا ضمن حفظ این منطقه بکر، قوانین محیط زیستی نیز رعایت شود.

اگر تمایل به تجربه ای متفاوت دارید، اقامت در اقامتگاه های عشایری دشت لار گزینه ای منحصر به فرد است که فرصت آشنایی با سبک زندگی عشایر مهربان منطقه را نیز برای شما فراهم می کند و خاطره ای فراموش نشدنی خواهد بود.

مطلب مشابه: مکان های دیدنی نمک آبرود و لیست جاهای گردشگری با عکس

تهدیدات زیست محیطی دشت لار

دشت لار با طبیعت بکر و چشم نواز خود، میراثی گران بها برای نسل های امروز و آینده است. حفظ این زیبایی منحصر به فرد مستلزم توجه و تلاش همه ماست تا این محیط طبیعی برای سال های طولانی پایدار باقی بماند.

متأسفانه در سال های اخیر، افزایش بی رویه گردشگران و عدم رعایت نکات بهداشتی و محیط زیستی باعث شده تا زباله ها در گوشه و کنار دشت لار پراکنده شود و زیبایی طبیعی این منطقه را تهدید کند.

همچنین، صید بی رویه و غیرمجاز ماهی قزل آلا توسط برخی گردشگران، گونه بومی و ارزشمند دریاچه و رودخانه های دشت لار را در معرض خطر انقراض قرار داده است.

چرای بیش از حد دام ها نیز یکی دیگر از چالش های مهم محیط زیستی در دشت لار است که موجب تخریب پوشش گیاهی و ورود رسوبات و گل آلودگی به آب دریاچه می شود. این پدیده، تخم ریزی و زادآوری ماهی خال قرمز را که نیازمند آب زلال و تمیز است، به شدت تحت تأثیر قرار می دهد.

برای حفظ و نگهداری این ذخیره گاه طبیعی، ضرورت دارد گردشگران، دامداران و همه علاقه مندان به طبیعت، با رعایت قوانین محیط زیستی و حفاظت از منابع طبیعی دشت لار همکاری کنند تا این بهشت بکر برای نسل های آینده حفظ شود.

سخن پایانی

دشت لار، واقع در مرز استان های تهران و مازندران، یکی از زیباترین مناطق طبیعی ایران است که با کوه ها، رودخانه ها، دشت شقایق ها و آبشارهای دیدنی اش شناخته می شود. این دشت علاوه بر جذابیت های طبیعی، محل زندگی عشایر مهربان و مهمان نواز است و مقصدی محبوب برای طبیعت گردی، کوهنوردی و کمپینگ به شمار می رود. با وجود زیبایی ها، تهدیداتی مانند صید بی رویه، چرای دام زیاد و آلودگی محیط زیست، نیازمند حفاظت جدی است. حفظ دشت لار برای نسل های آینده مستلزم رعایت قوانین محیط زیستی و مشارکت همه علاقه مندان است.